Ontlastingsproblemen bij kinderen
Meestal hebben problemen met de ontlasting bij kinderen geen lichamelijke oorzaak. Bij maximaal 5% van alle kinderen met ontlastingsproblemen is er een lichamelijk probleem. In alle andere gevallen gaat het om een functioneel darmprobleem (= een probleem zonder lichamelijke oorzaak).
Wat is ‘normaal’ bij darmproblemen bij kinderen?
Sommige kinderen moeten 2 tot 3 keer per dag naar het toilet voor de ‘grote boodschap’, anderen maar 1 keer per 2 dagen. Dit is allemaal normaal. Iedereen heeft een ander ontlastingspatroon. Als een kind minder dan 2 keer of minder per week ontlasting heeft, heeft hij of zij last van verstopping. Als ontlasting te lang in de darm achterblijft, wordt er water aan onttrokken waardoor het hard wordt. Daardoor komt het er vaak met moeite uit.
Verstopping is een opeenhoping van veel ontlasting in de darmen. Hoe langer de ontlasting in de darmen blijft, hoe groter en harder het wordt. Poepen wordt dan steeds moeilijker en kan pijn gaan doen. Het kind krijgt meestal buikpijn en wil, kan of durft niet meer te poepen.
Vieze broeken (ontlasting niet kunnen ophouden) kunnen door verstopping komen. Bijna altijd verliezen kinderen onvrijwillig ontlasting in de onderbroek; ze hebben er dus geen controle over.
Dit komt doordat dunne ontlasting langs de harde ontlasting in het ondergoed lekt (dit wordt overloopdiarree genoemd). Andere oorzaken kunnen zijn dat het kind het moeilijk vindt om op tijd naar de wc te gaan als het aandrang voelt of juist helemaal niet (meer) voelt dat hij of zij ontlasting heeft.
Oorzaken van verstopping bij kinderen:
- Vezelarme voeding (witbrood, te weinig groente en fruit)
- Te weinig drinken waardoor de ontlasting te droog wordt
- Te weinig lichaamsbeweging waardoor de darmwerking te weinig wordt gestimuleerd
- Een niet goed verlopen zindelijkheidstraining
- Spanningen thuis of op school of andere vormen van stress
- Niet op tijd naar het toilet gaan (bv. door te druk met spelen zijn)
- Niet durven poepen (harde ontlasting kan een scheurtje in de anus veroorzaken, waardoor ontlasting pijnlijk is)
- Angst voor ontlasting (bv. nadat er een wondje aan de anus is geweest of nadat poepen heel pijnlijk is geweest)
- Psychische problemen bij het kind
- Veel onrust en weinig regelmaat in het gezin
Hoe herkent u obstipatie bij uw kind?
De volgende verschijnselen kunnen erop wijzen dat uw kind last heeft van obstipatie:
- Donkere, brede of harde ontlasting.
- Gasvorming en/of winderigheid: in de darmen zitten bacteriën die gassen maken. Als voedselresten lang in de darm achterblijven, ontstaan er gassen. Sterk ruikende winden zijn hiervan het gevolg.
- Zeurende of krampende buikpijn: de darmen maken knijpende bewegingen om de ontlasting te verplaatsen en uit te persen (peristaltiek). Als een kind verstopping heeft, kan de darm de ontlasting niet kwijt, waardoor de darm steeds harder gaat knijpen. Dit kan erg pijnlijk zijn, net zoals het uitpersen van de harde ontlasting. Deze pijn kan er voor zorgen dat het kind de ontlasting ophoudt waardoor de verstopping verergert. Vaak zit de pijn rondom de navel.
- Minder eetlust: doordat de ontlasting in de darmen opgehoopt raakt, kan het kind last krijgen van een verzadigd en opgeblazen gevoel. Daardoor heeft het kind minder trek.
- Braakneigingen (alleen in extreme gevallen) tijdens of na de maaltijd door het volle gevoel.
- Overloopdiarree: door verstopping ontstaat in het onderste gedeelte van de darm een grote, vaak harde hoeveelheid ontlasting die het lichaam moeilijk verlaten kan. Dunne ontlasting kan er echter langs lekken. Dit heeft een enorm vieze geur en geeft poepvegen in luier/onderbroek en kan ook huidirritaties geven.
- Ontwijkgedrag/teruggetrokken gedrag: door de obstipatie is de aandrang verminderd en kan uw kind “ongemerkt “ ontlasting verliezen. Omdat het kind zich hiervoor schaamt, kan het gebeuren dat een kind zich terug trekt en niet meer met andere kinderen wil spelen of doet net of het probleem niet bestaat (verdringing). Dit kan veel onbegrip opwekken in de omgeving. Het lijkt of het uw kind onverschillig laat, maar het tegendeel is waar.
- Futloosheid/vermoeidheid: dit kan voorkomen als de verstopping lang(er) duurt. Kinderen hebben geen of weinig zin om zich ergens voor in te spannen. Hun humeur/stemming kan er ook door veranderen.
Verstopping is heel vervelend voor kinderen… en hun ouders
Voor kinderen is verstopping heel vervelend; misschien wordt het ermee gepest, schamen ze zich, of wil het bijvoorbeeld niet meer naar school of zwemles. Kinderen kunnen er erg onzeker en verdrietig van worden en zich daardoor anders gaan gedragen. Ook voor u als ouder(s) is dit niet gemakkelijk en kan het frustrerend zijn om te zien dat uw kind hier onder lijdt.
Behandeling darmproblemen bij kinderen
Herkent u deze klachten? Blijf er niet mee zitten, er is misschien wel wat aan te doen. Voor meer uitleg kijkt u bij behandelingen bij darmproblemen. Misschien staat hier een oplossing tussen.
Het is altijd goed om het probleem met uw huisarts te bespreken. Deze kan u doorverwijzen naar een specialistisch centrum. Een overzicht van deze centra vindt u hier.